Partiturenbank

Sinds mijn afstuderen in 1996 reconstrueerde ik op onregelmatige basis partituren uit de achttiende eeuw, voornamelijk van Jean-Noël Hamal. Dat gebeurde vertrekkend van (on-)volledige partituren of bij gebrek daaraan van al dan niet volledige afzonderlijke partijen. Autografe manuscripten vormden wel telkens de grondslag. Sommige joeg ik door Finale, andere schreef ik gewoon met de hand.
Deze muziekwerken liggen te bestoffen in mijn kasten, of in het beste geval ergens opgeslagen op een digitale drager. Nog andere speelde ik door een computercrash kwijt, maar kon ik recupereren omdat ze in de bibliotheek van het Luikse conservatorium worden bewaard. Vandaar dat ik me heb voorgenomen om ze via deze blog (zie hieronder) te gaan ontsluiten. Dat verplicht me om alles samen te gaan zoeken en te ordenen. Deze databank zal dus voortdurend worden aangevuld.

Op de werken berust geen auteursrecht meer, ik hoef er zelf ook niets voor, dus ze mogen vrij gebruikt worden. Een vermeldingetje of een uitnodiging voor een concert is natuurlijk altijd sympathiek.

ENG  Since graduating in 1996, I have been reconstructing scores from the eighteenth century on an irregular basis, mainly by Jean-Noël Hamal. I did this starting from (in)complete scores or complete or incomplete individual parts. These musical works are gathering dust in my cupboards. That is why I have decided to make them accessible via this blog (see below). The works are no longer subject to copyright, I do not have to pay anything for them myself, so they may be used freely. A mention or an invitation to a concert is of course always nice.

FR Depuis l'obtention de mon diplôme en 1996, j'ai reconstitué des partitions du XVIIIe siècle, principalement de Jean-Noël Hamal. Ces œuvres musicales prennent la poussière dans mes placards. C'est pourquoi j'ai décidé de les rendre accessibles via ce blogue (voir ci-dessous). Les œuvres ne sont plus protégées par le droit d'auteur, elles peuvent donc être utilisées librement. Une mention ou une invitation à un concert est bien sûr toujours agréable.

Giovanni

Monsieur Hawarden: het mysterie wordt nog groter

Op 19 februari 2023 stonden Els, de kinderen en ikzelf aan het graf van Monsieur Hawarden in Ligneuville, bij Malmédy. Hawarden had er zich jaren voordien gevestigd, bij zijn dood in 1864 kwam aan het licht dat hij eigenlijk een vrouw was: Meliora - roepnaam Mary - Gillibrand. Straf verhaal.

Filip De Pillecyn - ik citeer Tom Lanoye: de best schrijvende van al onze landverraders - schreef haar verhaal neer. Ik heb de roman toen in het voorjaar van '23 gelezen. Nu is die opnieuw uitgebracht met een uitgebreide historische studie naar de persoon Gillibrand/Hawarden. Dat maakt deze uitgave mega-interessant. Akkoord, niet alle vragen krijgen een antwoord, het mysterie wordt zelfs, wat mij betreft, nog een ietsiepietsie groter. Waarom veranderde zij van identiteit en nam ze ook een ander geslacht aan? Waarom ging ze zich vestigen in een uithoek van - toen - Pruisen. De zoektocht brengt Lesage onder meer tot bij George Sand die samen met de baldadige Mary school liep bij de nonnen in Parijs. Samen gingen ze er in de catacomben op zoek naar een geketend spook. Ook de memoires van Alex die in Ligneuville vaak met Hawarden op stap ging brengen veel anekdotes aan. Feit is dat ze in haar Parijse jaren, als dochter van een ingeweken Britse familie, in de hogere klasse vertoefde.

Tomboy

Was ze transman, hermafrodiet, geharnaste vrouw? Het zijn allemaal speculaties. We moeten het doen met Sand: de tomboy groeide uit tot een mooie volwassen vrouw, maar 'pas de notre sexe par caractère'. Het is allemaal het lezen waard, net zoals de roman van De Pillecyn, die hiermee een genderfluïde personage introduceert in de Nederlandstalige literatuur, ook al zal het wellicht destijds zijn bedoeling niet geweest zijn om het uithangbord van het genderfluïde schrijven te worden.

Giovanni

Mozarts goddelijke stem

Zaterdag ging ik in Belsele naar het 'Terra Nova Collective' luisteren, het ensemble rond klarinettist Vlad Weverbergh. De 'Gran Partita' van Mozart stond op het programma, op authentieke instrumenten. Het derde deel daaruit, het Adagio, is inderdaad het fragment waarin Salieri in de film Amadeus het grandioze talent van Mozart (h)erkent.

"On the page it looked nothing. The beginning simple, almost comic. Just a pulse. Bassoons and basset horns, like a rusty squeezebox. And then suddenly, high above it, an oboe. A single note, hanging there, unwavering. Until a clarinet took over and sweetened it into a phrase of such delight! This was no composition by a performing monkey! This was a music I'd never heard. Filled with such longing, such unfulfillable longing, it had me trembling. It seemed to me that I was hearing the voice of God."
Het is nauwelijks overdreven.
(Hieronder een versie door ensemble Zefiro)

Giovanni

Dylaneske 'Der Leiermann' met draailier

Dit weekend greep Der Leiermann van Schubert, het slotlied uit zijn Winterreise, me bij de keel. In de versie van Ian Bostridge. Dietrich Fisher-Dieskau doet dat ook niet slecht (⸮) maar om één of andere reden verkies ik Bostridge.

Het lied is bijzonder eenvoudig. De harmonie refereert naar de bourdonsnaren van de draailier, het minimalisme, ook in de declarerende melodie, doet al aan Satie denken. Bostridge vindt het een Dylanesk lied waarbij hij als zanger de klassieke conventies kan laten varen. In dat opzicht zingt ook Wannes Capelle het lied heel karakteristiek in het West-Vlaams op zijn album 'Kom, benevelt mie'. Draailier Ik ontdekte dit weekend nog een andere versie, Matthias Loibner begeleidt effectief op draailier de sopraan Nataša Mirković De Ro. De keuze voor een vrouwenstem verwart me wat, omdat die Winterreise in mijn hoofd zit als het relaas van een man, maar uiteindelijk doet het er helemaal niet toe. Oordeel zelf hoe indringend deze opname klinkt.

Giovanni

Whoopwhoop, de aria's voor Aloysia Weber

Gisteren nog eens in de Cnaf rondgelopen en de cd 'Aria's for Aloysia Weber' meegebracht. Frans Brüggen, zijn Orkest van de 18de eeuw en Cyndia Sieden voeren uit.

Aloysia was een soprane die zanglessen kreeg van niemand minder dan Mozart. Wolfie toonde ook andere interesses voor Aloysia, maar hij liep een blauwtje op. Hij legde het vervolgens, zoals we weten, aan met haar zus Konstanze. Voor Aloysia schreef hij niet alleen haar examenstuk (Alcandro, Lo Confesso en Non So D'onde Viene), maar ook nog een aantal andere concertaria's. Parels! Voortreffelijk gebracht door een bijzonder lenige Cyndia Sieden. En Frans Brüggen en zijn orkest, natuurlijk. Ik kan mis zijn, maar ik heb de indruk dat Brüggen een beetje in de schaduw van de groten uit de 'oude muziek'-traditie vertoeft: Leonhardt, Harnoncourt, Kuyken, Koopman... Onterecht, denk ik dan. Niet alleen was hij een uitzonderlijk blokfluitist, de Mozartuitvoeringen met zijn orkest vind ik spectaculair mooi. Het klarinetconcerto, met Eric Hoeprich, klinkt in mijn hoofd als dé standaardopname. En dan deze aria's: whoopwhoop, da's genieten. Elegant, breekbaar, verrassend, charmant, teder, netjes maar nooit vervelend, met een stevige prik af en toe.

Een mens zou er spontaan van beginnen jodelen.

Giovanni

Componist Obe Vermeulen hoopt dat zijn muziek blijft hangen

‘Enigma geef ik met veel vertrouwen in jullie handen’

Obe Vermeulen, componist van Enigma, specialiseert zich in Berklee, in het New Yorkse, na twee jaar master opleiding aan het Royal College of Music in Londen, in het schrijven van musicals. Hij gaat daarmee verder op het elan van het componeren. We videobelden elkaar op een zaterdagavond, Belgische tijd, en hadden het over Enigma, Mickey Mouse en hoe deze Enigma een hele update kreeg, zowel muzikaal als tekstueel.

Wat heeft jou aangezet om een compositie te wijden aan Alan Turing?
Obe Vermeulen: Ik speelde daar al lang mee. In mijn afstudeerjaar aan het Lemmensinstituut al, dat moet 2019 geweest zijn. Daarvan heb ik nog schetsen teruggevonden. Ik had als kind de film gezien, The Imitation Game met Benedict Cumberbatch. Dat was mijn eerste aanraking met het personage. Ik had met andere orkesten ook al themaconcerten gedaan rond de oorlog. De oorlogsverhalen die in onze familie werden verteld hebben me ook altijd geïntrigeerd. Vergeten helden, in het bijzonder. Het zaadje was er al een tijd om rond de Tweede Wereldoorlog, en dan meerbepaald rond Alan Turing, een voorstelling te maken. Het heeft dan toch nog tot 2022 geduurd.

De oorspronkelijke versie was voor symfonieorkest, was het moeilijk om het werk om te zetten voor harmonieorkest?
Het originele orkest was sowieso al stevig bezet in de blazerssectie. Dat vergemakkelijkte het om een transcriptie te maken. Vooral bij de strijkers waren er een paar plekken die specifiek voor die instrumenten geschreven waren. Dan moest ik wel gaan kijken of ik dat op een andere manier kon gaan interpreteren. Vaak was het eerder op- nieuw gaan componeren dan het in- strument copypasten naar een ander instrument. Zo werkte het niet. Het was wel interessant om op het werk terug te kijken want de eerste schetsen dateren van 2021 en ik ben intussen een ander componist dan ik toen was. Ik heb er heel wat kleine dingetjes die ik nu an ders zou doen eruit gehaald, er zitten een aantal nieuwe motieven in, de ou verture is een volledig nieuwe compositie. Ik had nu ook de kans om het te updaten. Dat heb ik in spiegelbeeld ook met de symfonische versie gedaan.

Hoe zou je de muzikale taal van Enigma omschrijven?
Heel filmisch. Het was van bij de start het doel om het verhaal te gaan onder steunen. Het gaat vaak de klassiekere kant uit. Een heel verhalende stijl, ik denk dat dat de beste manier is om Enigma te omschrijven zonder het in een specifiek hokje te duwen. De muziek neemt het publiek mee in de emoties, zonder de actie te veel te gaan kopiëren. Geen Mickey Mouse-ing (muziek volgt karikaturaal de actie) zoals in bepaalde films, maar de muziek eerder als ondersteuning voor de tekst die door de verteller en de projecties gebracht wordt.

De tekst is overigens enorm goed, die werd geschreven door Dirk Crommelinck. Hoe ben je bij hem terechtgekomen?
Dirk ken ik al heel lang, de eerste musicalproductie die ik zelf speelde was met Dirk als regisseur. Dat moet rond mijn twaalfde geweest zijn, dus het is toch al de helft van mijn leven dat ik Dirk ken. Later heb ik met hem de productie ‘Een oorlog verslaan’ gemaakt voor de harmonie van Lochristi. Dirk is ook verbonden aan de muziekschool van Lochristi waar ik ook lid en lesgever was. Onze paden zijn zich blijven kruisen, heel die familie is trouwens artistiek bezig. Het leuke is dat ook de tekst van Enigma een enorme update heeft gekregen. Hij heeft de hele tekst onder handen genomen. Een paar scènes zijn opnieuw geschreven, vanuit een ander standpunt. We hebben er ook drie gedichten van Walt Whitman in verwerkt, in vertaling. De spanningsboog van het verhaal blijft uiteraard wel dezelfde.

Ken je de harmonie van Zele? Je kent Bart waarschijnlijk?
(Stellig) Jaja! Absoluut! Bart is mijn directiedocent geweest, nu ook een goeie vriend en mijn uitgever. Toen hij met het plan kwam om Enigma in Zele te hernemen was ik enorm enthousiast. Ik heb de harmonie gedirigeerd tijdens een van de stages in de directieklas. Maar ik ken de reputatie van het orkest en heb hen zeker al vaak op video aan het werk gehoord. Dat geeft het nodige vertrouwen om het stuk in jullie handen te geven.

Heb je een boodschap voor het orkest?
Dat is een goeie vraag. (denkt na) Het belangrijkste aan de muziek is dat zij een verhaal vertelt. De partituur zit vol motieven die specifiek verwijzen naar bepaalde aspecten uit Turings leven. Het mooie eraan is dat niet één instrument of de verteller belangrijk is, het is een collectief dat het verhaal van Alan Turing brengt. Dat was ook de sterkte tijdens de eerste versie in 2022: er gebeurde veel, het orkest zat heel goed samen. De individuele partijen zijn op zich niet bijzonder moeilijk maar er kan sterk gewerkt worden aan het samen- spel en het klank en muziek maken. Daar kan je van genieten. Ik herinner me van de repetities die ik destijds zelf leidde dat er tussen de repetities door motieven werden gezongen, geneuried of gefloten. Als de muziek blijft han gen doet dat als componist enorm veel deugd. Ik hoop oprecht dat dat in Zele ook gebeurt!

Giovanni 

Deze tekst verscheen n.a.v. het concert door de Koninklijke Harmonie Ste-Cecilia Zele op 19 oktober 2024 in De Wiek.